نقش پرولاکتین نرمال برای باردار شدن

نقش پرولاکتین نرمال برای باردار شدن | هر آنچه باید درباره تأثیر پرولاکتین بر باروری بدانید

بارداری یکی از پیچیده‌ترین فرآیندهای فیزیولوژیکی بدن زنانه است که تحت تأثیر مستقیم تعادل دقیق هورمون‌ها قرار دارد. یکی از هورمون‌های کلیدی در این فرآیند، پرولاکتین (Prolactin) است. در حالی‌که اغلب پرولاکتین را با تولید شیر بعد از زایمان می‌شناسیم، اما نقش این هورمون در چرخه قاعدگی، تخمک‌گذاری و توانایی باردار شدن بسیار مهم‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنید. در این مقاله، قصد داریم به‌طور جامع و تخصصی درباره‌ی نقش پرولاکتین نرمال در باردار شدن صحبت کنیم، علت‌های افزایش یا کاهش آن را بررسی نماییم، علائم اختلالات پرولاکتینی را بشناسیم و راهکارهایی برای حفظ تعادل این هورمون مهم ارائه دهیم.

پرولاکتین چیست؟

پرولاکتین هورمونی است که توسط غده‌ی هیپوفیز (واقع در پایه‌ی مغز) ترشح می‌شود. این هورمون در دوران بارداری و پس از زایمان به‌ویژه برای تحریک تولید شیر از غدد پستانی نقش اساسی دارد. با این حال، ترشح پرولاکتین فقط به شیردهی محدود نمی‌شود؛ بلکه بر چرخه قاعدگی، تخمک‌گذاری و حتی میل جنسی نیز اثرگذار است.

سطح نرمال پرولاکتین در زنان

سطح طبیعی پرولاکتین به شرایط فیزیولوژیکی، زمان آزمایش و وضعیت بارداری یا شیردهی بستگی دارد. مقادیر طبیعی پرولاکتین در زنان غیرباردار معمولاً به شکل زیر تعریف می‌شود:

برای بارداری موفق، سطح پرولاکتین باید در بازه طبیعی قرار داشته باشد. افزایش یا کاهش غیرطبیعی این هورمون می‌تواند توانایی بارداری را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهد.

آشنایی بیشتر با بهترین پزشک زنان و زایمان

پرولاکتین چگونه بر بارداری تأثیر می‌گذارد؟

1. مهار تخمک‌گذاری

سطح بالای پرولاکتین می‌تواند با مهار ترشح هورمون‌های گنادوتروپین (LH و FSH) که برای تحریک تخمک‌گذاری ضروری هستند، از وقوع تخمک‌گذاری منظم جلوگیری کند.

2. اختلال در سیکل قاعدگی

پرولاکتین بالا می‌تواند باعث بروز قاعدگی‌های نامنظم، آمنوره (عدم قاعدگی)، یا حتی لکه‌بینی شود؛ همه‌ی این عوامل، شانس بارداری را کاهش می‌دهند.

3. کاهش هورمون پروژسترون

پرولاکتین زیاد موجب کاهش ترشح پروژسترون پس از تخمک‌گذاری می‌شود؛ در نتیجه، شرایط لازم برای لانه‌گزینی جنین در رحم فراهم نمی‌گردد.

علائم پرولاکتین بالا (هایپرپرولاکتینمی)

اگر سطح پرولاکتین در بدن شما بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است با علائم زیر مواجه شوید:

• اختلال یا قطع قاعدگی

• ترشح شیر از سینه‌ها (در افراد غیرباردار)

• کاهش میل جنسی

• ناباروری

• سردرد یا مشکلات بینایی (در صورت وجود تومور هیپوفیز)

• خشکی واژن و درد در هنگام رابطه جنسی

چه عواملی باعث افزایش پرولاکتین می‌شوند؟

دلایل افزایش غیرطبیعی پرولاکتین متنوع هستند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. تومور خوش‌خیم هیپوفیز (پرولاکتینوما)

این تومورها باعث ترشح بیش از حد پرولاکتین می‌شوند.

2. استرس زیاد و مزمن

هورمون‌های استرس می‌توانند سطح پرولاکتین را به‌طور موقت افزایش دهند.

3. برخی داروها

داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب، داروهای ضد روان‌پریشی، فشار خون بالا و حتی داروهای ضد تهوع می‌توانند سطح پرولاکتین را افزایش دهند.

4. کم‌کاری تیروئید

کاهش هورمون‌های تیروئیدی با افزایش TRH (هورمون آزادکننده تیروتروپین) می‌تواند پرولاکتین را بالا ببرد.

5. تحریک یا لمس زیاد سینه‌ها

تحریک طولانی‌مدت سینه، مانند استفاده مکرر از سینه‌بند تنگ یا لمس زیاد، می‌تواند ترشح پرولاکتین را تحریک کند.

روش تشخیص سطح پرولاکتین

برای بررسی سطح پرولاکتین، پزشک آزمایش خون درخواست می‌دهد. بهترین زمان برای انجام این آزمایش، صبح زود (قبل از ساعت ۹) و در شرایط بدون استرس و بدون تحریک سینه است. اگر نتایج غیرطبیعی باشد، ممکن است تکرار آزمایش یا انجام MRI مغز برای بررسی هیپوفیز توصیه شود.

پرولاکتین پایین؛ آیا خطرناک است؟

کاهش شدید پرولاکتین نادر است، اما می‌تواند منجر به مشکلاتی در تولید شیر پس از زایمان شود. در زمینه باروری، معمولاً پرولاکتین بالا مشکل‌ساز است، نه پایین بودن آن.

بیشتر بخوانید :بهترین متخصص زنان و زایمان رشت

درمان اختلالات پرولاکتینی برای باروری

اگر سطح پرولاکتین از حد نرمال بالاتر باشد و در باردار شدن اختلال ایجاد کند، درمان‌های زیر ممکن است مؤثر باشند:

1. داروهای ضدپرولاکتین

رایج‌ترین داروها شامل:

• بروموکریپتین (Bromocriptine)

• کابرگولین (Cabergoline)

این داروها با کاهش سطح پرولاکتین، تخمک‌گذاری را به وضعیت طبیعی بازمی‌گردانند.

2. درمان کم‌کاری تیروئید

در صورتی‌که علت افزایش پرولاکتین، کم‌کاری تیروئید باشد، درمان با لووتیروکسین می‌تواند سطح پرولاکتین را نیز نرمال کند.

3. جراحی یا پرتودرمانی (در صورت وجود تومور)

در موارد نادر، زمانی که داروها مؤثر نیستند یا تومور بزرگ است، ممکن است نیاز به جراحی هیپوفیز باشد.

نقش تغذیه و سبک زندگی در تعادل پرولاکتین

1. کاهش استرس

استرس مزمن می‌تواند باعث افزایش پرولاکتین شود. استفاده از روش‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، و خواب کافی در کنترل سطح این هورمون بسیار مؤثر است.

2. فعالیت بدنی متعادل

ورزش سبک تا متوسط می‌تواند تعادل هورمونی را حفظ کند، اما ورزش شدید ممکن است پرولاکتین را افزایش دهد.

3. اجتناب از غذاهای فرآوری‌شده

مصرف زیاد غذاهای آماده، قند بالا و چربی اشباع ممکن است به عدم تعادل هورمونی منجر شود.

آیا نقش پرولاکتین نرمال برای باردار شدن؟

پاسخ کوتاه: بله. داشتن سطح نرمال پرولاکتین یکی از پیش‌نیازهای مهم برای باردار شدن است. وقتی پرولاکتین در محدوده طبیعی قرار دارد:

• تخمک‌گذاری به‌درستی انجام می‌شود.

• چرخه قاعدگی منظم است.

• شرایط رحم برای لانه‌گزینی جنین فراهم است.

در نتیجه، احتمال باروری به حداکثر خود می‌رسد.

پرولاکتین و IVF (لقاح مصنوعی)

در زنانی که تحت درمان ناباروری و IVF قرار دارند، بررسی و کنترل سطح پرولاکتین بسیار مهم است. پرولاکتین بالا ممکن است باعث شکست سیکل IVF شود. گاهی اوقات، پیش از شروع درمان، نیاز به کاهش سطح پرولاکتین با دارو وجود دارد.

نتیجه گیری:

پرولاکتین تنها هورمون مرتبط با شیر مادر نیست، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در باروری، تخمک‌گذاری و آمادگی رحم برای بارداری دارد. سطح نرمال این هورمون، یکی از شروط لازم برای باردار شدن است و اختلال در آن می‌تواند منجر به ناباروری موقت شود. خوشبختانه، بیشتر مشکلات پرولاکتینی با درمان دارویی یا اصلاح سبک زندگی قابل کنترل هستند.

اگر مدت زیادی است که تلاش برای بارداری دارید اما موفق نشده‌اید، حتماً بررسی سطح پرولاکتین باید بخشی از آزمایش‌های شما باشد.

برای رزو نوبت و مشاوره با ما در ارتباط باشید

 ما را در اینستاگرام همراهی کنید