پریناتولوژی چیست؟

پریناتولوژی چیست؟ | شاخه‌ای حیاتی از پزشکی برای حفظ جان مادر و جنین

در سال‌های اخیر، افزایش آگاهی در مورد بیماری‌های بارداری و چالش‌های مرتبط با تولد نوزادان باعث شده تا شاخه‌ای تخصصی از علم پزشکی به نام پریناتولوژی یا طب مادر و جنین بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از زنان باردار ممکن است در طول دوران حاملگی خود با اصطلاح “پریناتولوژیست” یا “مراقبت پریناتال پیشرفته” مواجه شوند، اما دقیقاً ندانند که این حوزه از پزشکی چیست، چه وظایفی دارد و در چه مواردی باید به آن مراجعه کرد.

در این مقاله، به‌صورت کاملاً تخصصی، علمی و به زبان ساده توضیح می‌دهیم که پریناتولوژی چیست، چه کاربردهایی دارد، چه تفاوتی با سایر شاخه‌های پزشکی زنان دارد و چه نقش مهمی در سلامت مادر و جنین ایفا می‌کند. این مطلب برای مادران باردار، دانشجویان پزشکی، پزشکان عمومی و همه علاقه‌مندان به سلامت زنان باردار کاربردی خواهد بود.

پریناتولوژی چیست؟

پریناتولوژی (Perinatology) شاخه‌ای تخصصی از پزشکی زنان و زایمان است که بر تشخیص، پیشگیری و درمان مشکلات پیچیده دوران بارداری تمرکز دارد. پزشک متخصص این حوزه، «پریناتولوژیست» یا «متخصص طب مادر و جنین» نام دارد و به‌طور خاص با بارداری‌های پرخطر، ناهنجاری‌های جنینی، بیماری‌های زمینه‌ای مادر و وضعیت سلامت جنین سروکار دارد.

هدف اصلی پریناتولوژیست آن است که سلامت مادر و جنین را در تمام طول بارداری، حین زایمان و حتی پس از تولد تضمین کند.

واژه‌شناسی پریناتولوژی

• Peri به معنای “اطراف”

• Natal به معنای “تولد”

• بنابراین، پریناتولوژی به معنای “مطالعه و مراقبت از مادر و نوزاد در زمان اطراف تولد” است.

تفاوت پریناتولوژی با متخصص زنان و زایمان

تمام پریناتولوژیست‌ها ابتدا پزشک زنان و زایمان هستند، اما آموزش‌های تخصصی‌تری در زمینه بارداری‌های پرخطر دریافت می‌کنند. در واقع، می‌توان گفت که پریناتولوژی سطح پیشرفته‌تری از طب زنان در زمینه بارداری است.

چه زمانی باید به پریناتولوژیست مراجعه کرد؟

اگر بارداری شما عادی و بدون مشکل باشد، نیازی به مراجعه به پریناتولوژیست نیست. اما در موارد زیر، مراجعه به متخصص طب مادر و جنین الزامی یا بسیار مفید است:

1. بارداری با بیماری‌های زمینه‌ای

اگر مادر دچار بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری کلیوی، بیماری قلبی یا لوپوس باشد.

2. بارداری با سن بالا

زنان باردار بالای ۳۵ سال در معرض ریسک‌های بیشتری مانند ناهنجاری‌های کروموزومی جنین قرار دارند.

آشنایی بیشتر با بهترین پزشک زنان و زایمان

3. سابقه سقط مکرر یا زایمان زودرس

زنانی که چند بار سقط داشته‌اند یا سابقه زایمان پیش از موعد دارند، باید تحت نظر پریناتولوژیست باشند.

4. تشخیص ناهنجاری در سونوگرافی

در صورت مشاهده هرگونه مشکل در رشد یا شکل جنین، مراجعه به پزشک پریناتولوژیست ضروری است.

5. بارداری‌های چندقلویی

بارداری دوقلو، سه‌قلو و بیشتر از آن معمولاً پرخطر محسوب شده و نیاز به مراقبت تخصصی دارد.

خدماتی که پریناتولوژیست ارائه می‌دهد

پریناتولوژیست‌ها مجموعه‌ای گسترده از خدمات را برای تشخیص، پیشگیری و درمان اختلالات بارداری ارائه می‌دهند:

1. سونوگرافی تخصصی

بررسی دقیق ساختار اندام‌های جنینی، اندازه‌گیری رشد، بررسی مایع آمنیوتیک و گردش خون بند ناف از طریق سونوگرافی داپلر.

2. غربالگری‌های پیشرفته

مانند غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی (تریزومی ۱۳، ۱۸، ۲۱)، تست‌های DNA آزاد جنینی (NIPT)، تست‌های یکپارچه و سه‌ماهه اول.

3. آمنیوسنتز و CVS

نمونه‌برداری از مایع آمنیوتیک یا جفت برای بررسی ژنتیکی جنین در صورت شک به سندرم‌های خاص.

4. مشاوره ژنتیک

برای والدینی که دارای سابقه بیماری‌های ژنتیکی در خانواده هستند یا نتایج مشکوک در آزمایش‌ها دارند.

5. تنظیم داروهای مادر

مدیریت دقیق داروهایی که مادر مصرف می‌کند تا برای جنین ایمن باشند.

بیشتر بخوانید :بهترین متخصص زنان و زایمان رشت

تکنولوژی‌های مورد استفاده در پریناتولوژی

پریناتولوژی یک حوزه پیشرفته است و پزشکان آن معمولاً از تکنولوژی‌های روز پزشکی بهره می‌برند. برخی از ابزارهای کلیدی در این حوزه:

• سونوگرافی ۳ بعدی و ۴ بعدی

• سونو داپلر رنگی برای بررسی جریان خون جنین

• MRI جنینی در موارد خاص

• مانیتورینگ مداوم جنین در شرایط بحرانی

بارداری پرخطر چیست؟

پریناتولوژی به‌طور خاص به بارداری‌های پرخطر می‌پردازد. اما بارداری پرخطر به چه معناست؟ اگر احتمال بروز مشکل برای مادر، جنین یا هر دو بیشتر از حد معمول باشد، آن بارداری «پرخطر» در نظر گرفته می‌شود.

نمونه‌هایی از بارداری پرخطر:

• دیابت بارداری یا دیابت پیش‌زمینه

• پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری)

• ناهنجاری‌های ساختاری جنین

• جفت سرراهی

• اختلالات رشد جنین (FGR)

• بارداری حاصل از IVF

نقش پریناتولوژی در سلامت جنین چیست ؟

یکی از نقش‌های کلیدی پریناتولوژیست‌ها، حفظ سلامت جنین از طریق پایش دقیق رشد، عملکرد اندام‌ها و جلوگیری از تولد زودرس یا مرگ داخل رحمی است. در صورت تشخیص زودهنگام مشکلات، امکان درمان یا تصمیم‌گیری صحیح برای زمان زایمان وجود دارد.

آیا پریناتولوژی فقط برای بارداری است؟

بله، حوزه تمرکز پریناتولوژی محدود به دوران پیش از تولد (پریناتال)، حین زایمان و اندکی پس از آن است. پس از تولد، مراقبت از نوزادان نارس یا دچار مشکلات دیگر به عهده نوزادپزشک (نئوناتولوژیست) خواهد بود.

مزایای مراجعه به پریناتولوژیست

• افزایش شانس زایمان سالم در بارداری‌های پیچیده

• تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های مادرزادی

• جلوگیری از مرگ جنین یا زایمان زودرس

• کاهش عوارض بارداری برای مادران بیمار

• ارائه تصمیم‌گیری دقیق درباره زمان و نوع زایمان

پریناتولوژی در ایران

در سال‌های اخیر، تخصص پریناتولوژی در ایران رشد چشم‌گیری داشته و بسیاری از مراکز فوق‌تخصصی زنان، دارای واحدهای پریناتولوژی مجهز هستند. زنان باردار با عوامل خطر بالا می‌توانند از خدمات این مراکز بهره‌مند شوند.

سؤالات پرتکرار درباره پریناتولوژی

آیا همه بارداری‌ها نیاز به مراجعه به پریناتولوژیست دارند؟

خیر، فقط بارداری‌هایی که دارای فاکتور خطر یا اختلال مشخص هستند.

آیا هزینه‌های پریناتولوژی تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند؟

بسته به نوع بیمه و سطح خدمات، برخی از تست‌ها و ویزیت‌ها تحت پوشش قرار دارند.

پریناتولوژی برای چه کسانی الزامی است؟

مادران با بیماری‌های مزمن، سابقه ناهنجاری در بارداری‌های قبلی، یا نتایج مشکوک در سونوگرافی و آزمایشات غربالگری.

نتیجه گیری:

پریناتولوژی به عنوان یکی از شاخه‌های پیشرفته پزشکی، نقش حیاتی در حفظ جان و سلامت مادران باردار و جنین‌های آنان ایفا می‌کند. در جهانی که میزان بیماری‌ها، زایمان‌های زودرس و مشکلات ژنتیکی افزایش یافته است، حضور پریناتولوژیست‌های ماهر و تکنولوژی‌های نوین این حوزه، تضمین‌کننده آینده‌ای روشن برای نوزادان و خانواده‌ها خواهد بود.

برای رزو نوبت و مشاوره با ما در ارتباط باشید

 ما را در اینستاگرام همراهی کنید